De eerste lichamelijke reactie op kou is een verhoging van de hartslag en ademfrequentie. De vaten in de huid trekken samen zodat weinig warmte via de huid verloren kan gaan. Kou op zich hoeft overigens geen gezondheidsrisico te betekenen. Mensen met een goede lichamelijk conditie die voldoende eten en rusten, kunnen er tegen. Warme kleding is uiteraard wel een vereiste. Pak daarbij uw hoofd en nek goed in.

Onderkoeling voorkomen

Situaties die onderkoeling kunnen veroorzaken of verergeren zijn: onvoldoende kleding dragen, in het water liggen en blootstelling aan wind. Alcohol en zonnebrand verergeren de situatie omdat ze zorgen voor extra doorbloeding. Daardoor gaat via de huid meer warmte verloren. Ook roken werkt averechts. Het verhoogt de kans op bevriezing van tenen en vingers. Bij drenkelingen is het belangrijk ze op het droge te halen. Onderkoeling gebeurt namelijk eerder in het water dan nat erbuiten. Verwijder natte kleren als er droge spullen zijn en geef vocht om uitdroging te voorkomen.

Bevroren lichaamsdeel

Bij bevriezing van lichaamsdelen doen zich verschillende verschijnselen voor. De zogenoemde loopgraafvoet ontstaat bij blootstelling van natte ledematen aan temperaturen tussen de 0°C en 10°C. De gevolgen zijn van neurologische aard. Het aangetaste deel is bleek, gezwollen en gevoelloos. Koubulten zijn gevoelige, roodblauwe bulten die zowel jeuken als branderig aanvoelen. Ze ontstaan na blootstelling aan kou zonder de natte factor, zoals bij de loopgraafvoet. Frostnip is de Engelse benaming voor een oppervlakkig bevroren huid. Hierna volgt bevriezing, als de temperatuur onder 0°C daalt. De huid van bevroren ledematen ziet geelachtig of blauwig. Op weg naar een ziekenhuis is het belangrijk te voorkomen dat lichaamsdelen na ontdooiing opnieuw bevriezen. Dit kan nog meer schade aanrichten.

Medische zorg

Bij een lichaam met een lagere kerntemperatuur dan 35°C is sprake van onderkoeling (hypothermie). In eerste instantie zal iemand nog bibberen maar bij verdere temperatuurdaling houdt dat op. Het bewustzijn neemt ook af. Verder wordt de hartslag moeilijk voelbaar, neem daarom de tijd om het slachtoffer te onderzoeken. Probeer ondertussen zo snel mogelijk medische hulp te krijgen. Natte kleding verwijderen en het lichaam toedekken met jassen, dekens of kranten voorkomt verdere afkoeling in afwachting van hulp. In het ziekenhuis kan het slachtoffer langzaam worden opgewarmd.