Gezondheidsrisico’s van hitte
Het klimaat kan grote invloed hebben op de gezondheid. Daarom vraagt reizen naar een gebied met extreme hitte om extra voorzorgsmaatregelen. In dit artikel leest u hoe u zich op de reis kunt voorbereiden, wat de signalen van oververhitting zijn en hoe het behandeld moet worden.
Conditie en leeftijd
Zweten is voor het lichaam een natuurlijk beschermingsmiddel tegen oververhitting. Maar in warme, vochtige omstandigheden werkt het mechanisme minder goed. Het lichaam voert de hitte dan minder goed af. Conditie en leeftijd hebben ook invloed. Zwaarlijvinge mensen of mensen met afwijkingen in de zweetproductie of de schildklier, hebben eerder last van oververhitting. Baby’s en ouderen raken warmte moeilijker kwijt.
Wennen aan warmte
Om uw lichaam voor te bereiden op de hitte kunt u het voor vertrek aan extra warmte blootstellen, bijvoorbeeld in de sauna of in de zon. Het lichaam past zich dan aan de hogere temperaturen aan. U versterkt dit effect door in de warmte te sporten of bewegen. Zo ervaart u meteen bij welke inspanning u zich nog prettig voelt. Na acht tot tien dagen is het lichaam voldoende aangepast om goed te kunnen presteren in het land van bestemming. Diezelfde tijd heeft het na de reis ook nodig om weer te wennen aan de oorspronkelijke situatie.
Tips tijdens de reis
- Vermijd de zon tijdens de heetste uren van de dag.
- Gebruik zonnebrandcrème, minimaal factor 30.
- Draag lichte, loszittende kleding.
- Draag een pet of zonnehoed.
- Neem voldoende rust.
- Drink veel, met name koude dranken. Water wordt het snelst opgenomen en bevat geen vet en suikers.
Oververhitting
Er zijn twee ernstige vormen van oververhitting: warmtestuwing en zonnesteek. Herken de verschijnselen en weet wat u zelf kunt doen.
De eerste signalen
Flauwvallen in een warme omgeving kan een eerste symptoom zijn van oververhitting. De lichaamstemperatuur is dan nog normaal. Een ander mogelijk gevolg is het spontaan samentrekken van spieren. Ook huiduitslag komt voor. Als zweetkliertjes verstopt zijn en door de warmte licht ontstoken raken, veroorzaakt dat roodheid, jeuk en soms blaasjes. Vochtophoping in de benen is een ander bekend signaal. Het vocht trekt weg zodra het been omhoog wordt gelegd. Bij al deze verschijnselen zijn de maatregelen uit de vorige alinea meestal afdoende. Bij oververhitting is bijna altijd medische zorg nodig.
Warmtestuwing
Bij warmtestuwing heeft het lichaam merkbaar moeite met de hitte. De lichaamstemperatuur is meestal normaal en nooit boven de 41°C. Het slachtoffer transpireert en is bij bewustzijn. Wel is vaak sprake van uitdroging en soms van spierkrampen. Verder voelen mensen in deze situatie zich meestal moe, misselijk, zwak en duizelig. De toestand verbetert zodra de hitteblootstelling ophoudt en het slachtoffer extra vocht krijgt. Bij een lichaamstemperatuur boven 40°C is actief koelen aan te raden. De eerstvolgende 24 tot 48 uur moet de hitte worden vermeden om terugkeer van de klachten te voorkomen.
Zonnesteek
Een zonnesteek of hitteberoerte volgt op warmtestuwing. Hierbij treden drie verschijnselen op: een lichaamstemperatuur hoger dan 41°C, bewustzijnsstoornissen en de afwezigheid van zweet. Iemand met deze klachten heeft direct medische zorg nodig. Het klassieke beeld van een zonnesteek komt het meest voor bij ouderen. Maar ook jongeren die zich inspannen in de hitte kunnen oververhit raken. Actief koelen is nodig om de lichaamstemperatuur zo snel mogelijk te laten dalen. Zelf starten kan door ijspakketten in de oksels en liezen te leggen. Daarna is zo snel mogelijk opname in een ziekenhuis nodig.